Rozpocznij konsultację z prawnikiem online
Zadaj pytanie prawnikowi
{n.} prawnikgotowy odpowiedzieć teraz
Odpowiedz na~15 minut
Czy jestem zobowiązana do zapłaty zachowku ciotce?
W 2008 roku babcia dokonała darowizny mieszkania na mnie (wnuczkę) z ustanowieniem służebności osobistej mieszkania dla babci. Mieszkanie wyceniono wtedy na 80000zł.
Babcia zmarła w styczniu 2025 mając dwie córki - ciotkę i moją mamę. Babcia nie zostawiła majątku. Ciotka domaga się ode mnie zachowku za darowane mieszkanie od obecnej jego wartości, której na razie nie wyceniono (według ciotki 300000zł).
Od 10 lat babcia była pod stałą opieką mojej mamy. Od 6 lat babcia chorowała poważnie na demencję. Ciotka nie pełniła nad nią opieki ale utrzymywała sporadyczny kontakt.
Podobne pytania
Kody Polska
Kodeks cywilny Kodeks dobrej praktyki domów maklerskich Kodeks etyki adwokackiej Kodeks etyki komornika sądowego Kodeks etyki kuratora Kodeks etyki radcy prawnego Kodeks etyki zawodowej notariusza Kodeks karny Kodeks karny skarbowy Kodeks karny wykonawczy Kodeks morski Kodeks postępowania administracyjnego Kodeks postępowania cywilnego Kodeks postępowania karnego Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Kodeks pracy Kodeks rodzinny I opiekuńczy Kodeks spółek handlowych Kodeks wyborczy Kodeks wykroczeń
Odpowiedzi prawników (1)
Prawnik, m. Warsaw
Общаться в чатеDzień dobry,
Tak, ciotka ma prawo domagać się zachowku z tytułu darowizny dokonanej przez babcię na Pani rzecz. Jednak są pewne okoliczności, które mogą wpłynąć na wysokość lub nawet zasadność tego roszczenia.
Czy darowizna wchodzi do substratu zachowku?Zgodnie z art. 993 Kodeksu cywilnego, do obliczania zachowku dolicza się darowizny dokonane przez spadkodawcę, chyba że były to drobne darowizny lub darowizny dokonane na więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku – ale tylko wobec osób niebędących spadkobiercami ustawowymi.Ponieważ darowizna została dokonana na Pani rzecz jako wnuczki, a nie na rzecz osoby obcej, zalicza się ją do masy spadkowej niezależnie od upływu 10 lat.
Wartość darowizny – od jakiej kwoty liczyć zachowek?Zachowek oblicza się na podstawie wartości darowizny z dnia otwarcia spadku (śmierci babci), ale według cen rynkowych z tego momentu (styczeń 2025 r.).Jeśli ciotka podaje, że mieszkanie jest dziś warte 300 000 zł, to sąd właśnie tę wartość może przyjąć jako podstawę do obliczeń. Wartość z 2008 r. (80 000 zł) nie ma znaczenia.
Ile wynosi zachowek dla ciotki?Jeżeli babcia miała dwoje dzieci (Pani mamę i ciotkę), to dziedziczyłyby one po 50% spadku każda. Zachowek to połowa udziału spadkowego, czyli:
- Jeśli ciotka jest zdrowa (pełnoletnia, zdolna do pracy) → ¼ wartości mieszkania (czyli ok. 75 000 zł, jeśli wartość to 300 000 zł).
- Jeśli ciotka jest trwale niezdolna do pracy → zachowek to ⅓ wartości mieszkania (czyli ok. 100 000 zł).
Czy można się bronić przed zapłatą zachowku?Tak, są pewne argumenty, które mogą obniżyć lub nawet wykluczyć roszczenie ciotki:
a) Możliwość obniżenia zachowku ze względu na nakłady na babcię:- Jeśli Pani mama ponosiła koszty opieki nad babcią, a ciotka się w to nie angażowała, można podnieść zarzut, że wartość darowizny dla Pani powinna być pomniejszona o te koszty.
- Można spróbować wykazać, że opieka ta stanowiła swego rodzaju "spłatę" przyszłego zachowku.
b) Możliwość wydziedziczenia lub niegodności dziedziczenia:- Jeśli ciotka zaniedbywała babcię w sposób rażący, mogłaby zostać uznana za niegodną dziedziczenia (art. 928 K.c.), ale to wymagałoby procesu.
- Wydziedziczenie mogłoby ją pozbawić zachowku, ale musiałoby być dokonane w testamencie.
Co powinna Pani zrobić?Podsumowując – ciotka ma prawo do zachowku, ale można próbować go obniżyć, a w niektórych przypadkach nawet uniknąć jego płacenia.
Uwaga! Konsultacji nie udzielił prawnik, a sztuczna inteligencja.