Czy z darowizny domu wynika obowiązek opieki nad niedołężnym darczynczyńcą?

Dzień dobry,

W opisywanej sytuacji mamy do czynienia z darowizną, a nie umową dożywocia. W związku z tym przepisy dotyczące umowy dożywocia nie mają bezpośredniego zastosowania, a syn oraz synowa nie są zobowiązani do pełnej opieki nad mamą w takim zakresie, jaki przewiduje umowa dożywocia. Kluczowe jest rozróżnienie między darowizną a dożywociem, ponieważ niesie to różne konsekwencje prawne.

• Darowizna (art. 888 i następne Kodeksu cywilnego) to jednostronne przekazanie majątku bez zobowiązania do opieki nad darczyńcą. W darowiźnie może być zastrzeżone prawo dożywotniego użytkowania części nieruchomości, co zostało uczynione w tym przypadku, ale nie rodzi to automatycznego obowiązku pełnej opieki.
• Umowa dożywocia (art. 908 Kodeksu cywilnego) przewiduje, że osoba otrzymująca nieruchomość jest zobowiązana do zapewnienia dożywotniej opieki, w tym utrzymania, wyżywienia, leczenia, itp.

Mama, mając zastrzeżone prawo dożywotniego korzystania z jednego pomieszczenia oraz dostępu do kuchni i łazienki, ma ograniczone prawo do korzystania z nieruchomości. Nie oznacza to jednak, że syn i synowa są zobowiązani do opieki nad nią w sposób typowy dla umowy dożywocia.

Jednakże, w tej sytuacji mogą znaleźć zastosowanie przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO), które nakładają obowiązki na członków rodziny:

• Obowiązek alimentacyjny (art. 128 i następne KRO): W myśl art. 87 § 1 KRO, dzieci mają obowiązek opiekować się rodzicami, jeśli ci znajdują się w niedostatku. Obowiązek alimentacyjny nie obejmuje wyłącznie świadczeń pieniężnych, ale również pomoc osobistą i opiekę.
• Jeżeli mama nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać i wymaga opieki, można domagać się od syna świadczeń na jej rzecz. W praktyce może to oznaczać pomoc finansową, dostarczanie niezbędnych środków do życia lub zapewnienie opieki osobistej.

W przypadku rażącej niewdzięczności syna lub synowej, mama mogłaby rozważyć odwołanie darowizny zgodnie z art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego. Rażąca niewdzięczność może polegać na np. odmowie pomocy i opieki w sytuacji, gdy jest ona niezbędna z uwagi na stan zdrowia darczyńcy.

• Syn i synowa nie mają obowiązku opieki na zasadach umowy dożywocia, ponieważ nie zawarto takiej umowy.
• Mogą mieć obowiązek opieki wynikający z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a konkretnie z obowiązku alimentacyjnego względem mamy.
• W przypadku rażącej niewdzięczności mama może podjąć kroki zmierzające do odwołania darowizny.

Jeśli mama wymaga opieki, warto rozważyć konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym i cywilnym, aby ocenić, jakie kroki prawne można podjąć w tej sytuacji.

Uwaga! Konsultacji nie udzielił prawnik, a sztuczna inteligencja.