1. Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy.
2. Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności:1) tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych;
2) zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami, lub wspólnych ze związkiem metropolitalnym:
a) instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, w tym instalacji komunalnych, o których mowa w art. 38b listy instalacji ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach,
b) stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty,
c) instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części,
d) szaletów publicznych;3) obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi;
4) nadzorują gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości;
5) zapewniają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady;
6) tworzą w sposób umożliwiający łatwy dostęp wszystkim mieszkańcom gminy punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, które zapewniają przyjmowanie co najmniej odpadów komunalnych wymienionych w pkt 5, odpadów niebezpiecznych, przeterminowanych leków i chemikaliów, odpadów niekwalifikujących się do odpadów medycznych, które powstały w gospodarstwie domowym w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igieł i strzykawek, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, zużytych opon oraz odpadów tekstyliów i odzieży, a także odpadów budowlanych i rozbiórkowych z gospodarstw domowych;
6a) mogą tworzyć i utrzymywać punkty napraw i ponownego użycia produktów lub części produktów niebędących odpadami;
6b) zapewniają zagospodarowanie odpadów zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami;
7) (uchylony)
8) prowadzą działania informacyjne i edukacyjne w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
9) udostępniają na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacje o:
a) podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości z terenu danej gminy, zawierające firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości,
b) miejscach zagospodarowania przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości z terenu danej gminy niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych, bioodpadów stanowiących odpady komunalne oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania,
c) osiągniętym przez gminę oraz podmioty odbierające odpady komunalne na podstawie umowy z właścicielem nieruchomości, w danym roku kalendarzowym, wymaganym poziomie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, poziomie składowania odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych, zwanym dalej „poziomem składowania”, oraz poziomie ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania,
d) punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawierające:
– firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
– adresy punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie danej gminy wraz ze wskazaniem rodzajów przyjmowanych odpadów oraz dni i godzin ich przyjmowania,
e) zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, o których mowa w ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1622), zawierające:
– firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
– adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie danej gminy,
f) adresach punktów zbierania odpadów folii, sznurka oraz opon, powstających w gospodarstwach rolnych lub zakładów przetwarzania takich odpadów, jeżeli na obszarze gminy są położone gospodarstwa rolne; 10) dokonują corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi;
11) zapobiegają zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez: zbieranie i pozbywanie się, z zastrzeżeniem art. 5 obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie utrzymania czystości i porządku ust. 4, błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z dróg dla pieszych przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu pojemnikach ustawionych na drodze dla pieszych;
12) utrzymują czystość i porządek na przystankach komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz które są położone na jej obszarze przy drogach publicznych bez względu na kategorię tych dróg;
13) określają wymagania wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych;
14) zapobiegają bezdomności zwierząt na zasadach określonych w przepisach o ochronie zwierząt;
15) zapewniają zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie;
16) znakują obszary dotknięte lub zagrożone chorobą zakaźną zwierząt.2a. W razie wykonywania przez związek międzygminny zadań, o których mowa w ust. 2, określone w ustawie prawa i obowiązki organów gminy, w tym uchwalanie aktów prawa miejscowego, wykonują właściwe organy tego związku.
2aa. Punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, o których mowa w ust. 2 pkt 6, mogą także zapewniać przyjmowanie opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w rozumieniu art. 8 objaśnienie pojęć pkt 13a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1658 i 1852) na podstawie umowy z podmiotem reprezentującym, o którym mowa w art. 40g zakres systemu kaucyjnego ust. 2 tej ustawy.
2b. Gmina jest obowiązana utworzyć co najmniej jeden stacjonarny punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, samodzielnie lub wspólnie z inną gminą lub gminami, lub wspólnie ze związkiem metropolitalnym.
2c. Gmina może nie zapewniać przyjmowania bioodpadów przez punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, jeżeli w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w całości zapewnia odbieranie tych odpadów z miejsc ich wytwarzania.
2d. Gmina może nie zapewniać odbierania bioodpadów stanowiących odpady komunalne, jeżeli właściciel nieruchomości zabudowanej jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym podał w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi informacje, o których mowa w art. 6m deklaracja o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ust. 1b pkt 7, oraz korzysta ze zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o którym mowa w art. 6k uchwała rady gminy w sprawie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ust. 4a, a regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy przewiduje zwolnienie w całości z obowiązku posiadania pojemnika lub worka na te odpady.
3. Gminy prowadzą, w formie umożliwiającej przekazywanie informacji w postaci elektronicznej, ewidencję:1) zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej;
2) przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbywania się komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej;
3) umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w celu kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy;
4) aktualnych informacji wskazanych w ust. 5.4. Rada gminy lub zgromadzenie związku metropolitalnego może postanowić o zapewnieniu budowy, rozbudowy, modernizacji, utrzymaniu i eksploatacji własnej lub wspólnej z inną gminą lub gminami, lub wspólnej ze związkiem metropolitalnym instalacji do przetwarzania odpadów powstałych z przetworzenia odpadów komunalnych zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami i zasadą bliskości, jeżeli na lokalnym rynku brak jest takich instalacji lub istniejące instalacje mają niewystarczające moce przerobowe.
5. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta sporządza sprawozdanie dotyczące gospodarowania nieczystościami ciekłymi za poprzedni rok kalendarzowy, zawierające informacje o:1) liczbie zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy;
2) liczbie właścicieli nieruchomości, od których odebrano nieczystości ciekłe, oraz liczbie osób zameldowanych pod adresem nieruchomości, na której znajduje się dany zbiornik bezodpływowy lub dana przydomowa oczyszczalnia ścieków;
3) liczbie zawartych umów, o których mowa w art. 6 dokumentowanie wykonywania obowiązków w zakresie utrzymania czystości i porządku ust. 1, w okresie sprawozdawczym, a także przed okresem sprawozdawczym, jeżeli obejmują działania realizowane w okresie sprawozdawczym;
4) liczbie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, których opróżnianie zorganizowała gmina;
5) częstotliwości opróżniania zbiornika bezodpływowego lub osadnika w instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków, o której mowa w art. 4 regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy ust. 2 pkt 3;
6) ilości nieczystości ciekłych odebranych z obszaru gminy w podziale na nieczystości ciekłe bytowe oraz przemysłowe;
7) ilości wody pobranej przez użytkowników niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej;
8) stacjach zlewnych, do których przekazane zostały odebrane z terenu gminy nieczystości ciekłe, w postaci wykazu tych stacji;
9) liczbie przeprowadzonych kontroli dokumentów, o których mowa w art. 6 dokumentowanie wykonywania obowiązków w zakresie utrzymania czystości i porządku ust. 5a, oraz wynikach tych kontroli.6. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 5, wójt, burmistrz lub prezydent miasta przekazuje właściwemu wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i właściwemu dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie corocznie, nie później niż do końca kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy.
Struktura Ustawa o utrzymaniu czystośCI I porządku w gminach
Art. 1. Zakres regulacji ustawy
Art. 1a. Odesłanie do przepisów ustawy o odpadach
Art. 1b. Postępowanie z odpadami komunalnymi stanowiącymi częśCI roślin
Art. 2. Katalog pojęć ustawowych
Art. 3. Utrzymanie czystośCI I porządku w gminach jako zadania własne gmin
Art. 3b. Obowiązek osiągnięcia poziomu recyklingu
Art. 3c. Obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych
Art. 4. Regulamin utrzymania czystośCI I porządku na terenie gminy
Art. 4a. Rozporządzenie w sprawie selektywnego zbierania odpadów
Rozdział 2a. Obowiązki wytwórców odpadów komunalnych
Art. 4d. Obowiązek selektywnego zbierania wytworzonych odpadów komunalnych przez wytwórcę
Rozdział 3. Obowiązki właścicieli nieruchomośCI
Art. 5. Obowiązki właścicieli nieruchomośCI w zakresie utrzymania czystośCI I porządku
Art. 6. Dokumentowanie wykonywania obowiązków w zakresie utrzymania czystośCI I porządku
Art. 6b. Uiszczanie opłat za odbieranie odpadów komunalnych I opróżnianie zbiorników bezodpływowych
Rozdział 3a. Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę
Art. 6c. Obowiązek zorganizowania odbioru odpadów komunalnych
Art. 6d. Zamówienie publiczne na odbieranie lub odbieranie I zagospodarowanie odpadów komunalnych
Art. 6f. Umowa na odbieranie lub odbieranie I zagospodarowanie odpadów komunalnych
Art. 6h. Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6i. Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6j. Wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6k. Uchwała rady gminy w sprawie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6l. Uiszczanie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6m. Deklaracja o wysokośCI opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6n. Wzór deklaracji o wysokośCI opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6o. Określenie przez organ opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6q. Odesłanie do przepisów ustawy - ordynacja podatkowa
Art. 6r. Przeznaczenie wpływów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Art. 6s. Nie realizowanie przez gminy obowiązku odbioru odpadów
Rozdział 4. Warunki udzielania zezwoleń na świadczenie usług
Art. 8a. CzynnośCI organu przed podjęciem decyzji w sprawie wydania zezwolenia
Art. 9. Treść zezwolenia na świadczenie usług
Art. 9b. Działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych
Art. 9ba. Prostowanie wpisu do rejestru
Art. 9c. Wniosek o wpis do rejestru
Art. 9ca. Termin dokonania wpisu do rejestru
Art. 9cb. Wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru
Art. 9d. Wymagania wobec podmiotu odbierającego odpady komunalne
Art. 9e. Obowiązki podmiotu odbierającego odpady komunalne
Art. 9ea. Obowiązki prowadzącego punkt zbierania odpadów komunalnych
Art. 9g. Obowiązek osiągnięcia poziomu recyklingu przez odbierającego odpady komunalne
Art. 9h. Obowiązek przekazania rachunku kosztów odbioru I zagospodarowania odpadów
Art. 9i. Zakończenie działalnośCI w zakresie odbierania odpadów komunalnych
Art. 9j. Przesłanki wykreślenia z rejestru
Art. 9m. Kalkulacja kosztów zagospodarowania niesegregowanych odpadów komunalnych
Rozdział 4b. Sprawozdawczość I analizy
Art. 9n. Sprawozdania odbierającego odpady komunalne
Art. 9na. Sprawozdania prowadzącego punkt zbierania odpadów komunalnych
Art. 9nb. Sprawozdania podmiotu zbierającego odpady komunalne
Art. 9oa. Obowiązki informacyjne prowadzącego instalację komunalną
Art. 9p. Weryfikacja danych zawartych w sprawozdaniach przedsiębiorców
Art. 9q. Sprawozdanie z gospodarowania odpadami komunalnymi
Art. 9r. Weryfikacja danych zawartych w sprawozdaniach organów
Art. 9ta. Terminy składania deklaracji o wysokośCI opłaty
Art. 9taa. Niedopuszczalność korekty sprawozdań
Art. 9tb. Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi
Art. 9v. Wniosek o pomoc policji w czynnościach kontrolnych
Art. 9w. Kontrola nad prowadzącym instalację do przetwarzania odpadów komunalnych
Art. 9x. Naruszenie przepisów ustawy przez odbierającego odpady komunalne
Art. 9xa. Naruszenie przepisów ustawy przez prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów
Art. 9xaa. Kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy w zakresie przekazywania sprawozdań
Art. 9y. Naruszenie przepisów ustawy przez gminną jednostkę organizacyjną
Art. 9z. Naruszenie przepisów ustawy przez gminę
Art. 9za. Kara pieniężna za naruszenie przepisów ustawy przez prowadzącego instalację komunalną
Art. 9zb. Tryb nakładania kar pieniężnych
Art. 9zc. Zasady ustalania wysokośCI kar pieniężnych
Art. 9zd. Termin uiszczenia kary pieniężnej
Art. 9ze. Zawieszenie zapłaty kary pieniężnej
Art. 9zf. Odesłanie do przepisów ustawy - ordynacja podatkowa
Art. 10. Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów ustawy
Rozdział 6. Przepisy o zmianie przepisów obowiązujących, przepisy epizodyczne oraz przepisy końcowe
Art. 11. Zmiana ustawy o ochronie I kształtowaniu środowiska
Art. 12. Zmiana ustawy o samorządzie terytorialnym