Czy przy kradzieży poniżej 500 zł może być sprawa karna?

Dzień dobry,

W opisywanej sytuacji mamy do czynienia z drobną kradzieżą, która podlega szczegółowym regulacjom Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu karnego. Oto odpowiedzi na Twoje pytania:

Czy sklep może założyć sprawę karną, jeśli kwota była poniżej 500 zł?

• W przypadku kradzieży, której wartość przedmiotu wynosi mniej niż 500 zł, zgodnie z art. 119 Kodeksu wykroczeń, jest to kwalifikowane jako wykroczenie, a nie przestępstwo. Oznacza to, że sprawa taka z zasady będzie rozpatrywana jako wykroczenie, chyba że zachodzą szczególne okoliczności (np. kradzież w recydywie, kradzież z włamaniem).
• Sklep może zgłosić sprawę na policję, która może przeprowadzić postępowanie w sprawie wykroczenia. Jednak po wydaniu mandatu na 200 zł, jeżeli osoba X przyjęła mandat, sprawa zostaje zakończona w tej części i prawdopodobnie nie będzie skierowana do sądu.

Czy aktualnie poza opłaceniem mandatu coś jeszcze będzie się działo?

• Jeśli osoba X przyjęła mandat i opłaciła go, to zasadniczo postępowanie w sprawie wykroczenia jest zakończone. Mandat karny jest formą zakończenia sprawy, która nie wymaga dalszego postępowania sądowego, o ile nie zgłoszono sprzeciwu od nałożonego mandatu w terminie 7 dni.
• Policja ani sąd nie podejmą dalszych kroków, chyba że pojawiłyby się nowe okoliczności, np. nowe zgłoszenia sklepu dotyczące innych kradzieży.

Co się stanie, jeśli sprawa zostanie skierowana do sądu?

• Jeżeli sprawa trafiłaby do sądu (np. z powodu odmowy przyjęcia mandatu), sąd rozpatrzy, czy faktycznie doszło do popełnienia wykroczenia z art. 119 Kodeksu wykroczeń.
• W przypadku uznania winy przez sąd, możliwe są różne kary, takie jak grzywna, nagana czy areszt (choć w praktyce przy takich kwotach najczęściej sąd orzeka grzywnę).
• Zasądzona kara grzywny lub inna forma wyroku mogłaby się wiązać z koniecznością opłacenia kosztów sądowych.

Czy osoba X zostanie wpisana do rejestru karnego?

• Wpis do Krajowego Rejestru Karnego (KRK) dotyczy tylko przestępstw, a nie wykroczeń. W opisywanej sytuacji mamy do czynienia z wykroczeniem (o ile wartość skradzionych rzeczy jest poniżej 500 zł), więc wyrok w sprawie wykroczenia nie będzie skutkował wpisem do rejestru karnego.
• Mandat za wykroczenie również nie powoduje wpisu do KRK.

Czy osoba X zostanie wykluczona z możliwości korzystania z tego sklepu?

• Sklep jako podmiot prywatny ma prawo do podejmowania decyzji, kogo chce obsługiwać. Może więc zakazać wstępu do sklepu osobie X (np. poprzez wręczenie pisemnego zakazu wstępu).
• Jeśli sklep uzna, że osoba X stanowi zagrożenie, może poinformować ją o zakazie wstępu, a złamanie takiego zakazu może stanowić naruszenie posiadania i wiązać się z kolejnymi zgłoszeniami na policję.

Czy wizerunek osoby X może być umieszczony przed wejściem do sklepu?

• Umieszczenie wizerunku osoby bez jej zgody może naruszać przepisy o ochronie danych osobowych (RODO) oraz przepisy cywilne dotyczące ochrony dóbr osobistych (art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego).
• Nawet jeśli osoba dopuściła się kradzieży, sklep nie ma prawa samodzielnie publikować jej wizerunku. Może to prowadzić do odpowiedzialności cywilnej sklepu za naruszenie dóbr osobistych osoby X.

Jakie grożą konsekwencje?

• Poza mandatem nałożonym za wykroczenie, sklep może dążyć do odzyskania wartości skradzionego mienia (jeśli nie zostało ono zwrócone) i domagać się zakazu wstępu do swojego lokalu.
• Jeżeli osoba X złamałaby zakaz wstępu, sklep mógłby zgłosić to jako naruszenie posiadania.
• Powtarzające się kradzieże w przyszłości mogą doprowadzić do surowszej reakcji policji, a nawet kwalifikacji czynów jako przestępstwo, jeśli byłyby one popełniane w warunkach recydywy (art. 278 § 1 Kodeksu karnego).

Podsumowując, skoro wartość kradzieży wyniosła poniżej 500 zł, sprawa pozostaje w kategorii wykroczeń. Po przyjęciu i opłaceniu mandatu nie powinno być dalszych konsekwencji karnych. Sklep jednak może podjąć działania na poziomie cywilnym, takie jak zakaz wstępu do lokalu.

Uwaga! Konsultacji nie udzielił prawnik, a sztuczna inteligencja.